Stichtster van de nationale Vrouwenraad

 

Een van de weinige  vrouwen, wellicht de enige, die geen rechtstreekse band hadden met Sint-Truiden, mocht in 2010 in Velm haar naam aan een straat geven: Marie Popelin. Wie was deze dame, hier en nu misschien onbekend, maar wereldberoemd voor haar feministische strijd.

Er zijn weinig rechtszaken die België zo dooreengeschud hebben als ‘de zaak Popelin’. Maak dus hier kennis met de straffe feministe Marie Popelin!

Marie Popelin werd in 1846 in Schaarbeek geboren en studeerde aanvankelijk voor onderwijzeres.

 

Eerst het onderwijs

Na haar studie gaf ze les aan de Cours d’instruction van Isabelle Gatti de Gamond, de allereerste middelbare school voor meisjes in België. Haar samenwerking met Isabelle Gatti bleek later een grote invloed op haar gehad te hebben. Hoewel Marie geëngageerd is, kijkt ze toch al gauw uit naar ander werk omdat zowel Isabelle Gatti als Marie Popelin kritiek hebben op de opgelegde manier van lesgeven. In 1875 dient Popelin haar ontslag in en opent ze samen met haar zus een nieuwe lagere meisjesschool in Bergen naar het model van Isabelle Gatti de Gamond.

Haar carrière als directeur in Bergen  is van korte duur.

 

Ze wil advocaat worden

In 1883, op 37-jarige leeftijd, beslist Popelin om rechten te gaan studeren aan de Université Libre de Bruxelles. Ze is een topstudent die in 1888 ook haar doctoraat in de Rechten behaalt met de grootste onderscheiding. Dat was absoluut geen evidentie, want nog nooit was een vrouw toegelaten tot de studie rechten in België. Ze bood zich aan bij de balie van Brussel en werd er geweigerd. De wet verbood vrouwen niet het beroep van advocate uit te oefenen, maar in praktijk leek dit anders te liggen. Toen Popelin toegang vroeg tot de balie in Brussel, werd haar verzoek verworpen. De rechter argumenteerde op een schandalige en vooral vrouwonvriendelijke manier:

“Overwegende dat

-de bijzondere aard van de vrouw,

-de relatieve zwakte van haar constitutie,

-de gereserveerdheid die inherent is aan haar geslacht,

-de bescherming die voor haar nodig is,

-haar speciale missie in de mensheid,

-de eisen en beperkingen van het moederschap,

-de opleiding die ze aan haar kinderen verschuldigd is,

-het beheer van het huishouden en van de huiselijke haard die aan haar zorg zijn toevertrouwd,

Dat alles plaatst haar in omstandigheden die onverenigbaar zijn met de plichten van het beroep van advocaat en geeft haar noch de vrije tijd, noch de kracht, noch de geschiktheid die nodig zijn voor de strijd en vermoeienissen van de balie.”

Die rechtszaak werd bekend als ‘de zaak Popelin’ en had een enorme impact op de feministische beweging in België. Haar cassatieberoep werd een jaar later afgewezen met het argument dat, als vrouwen vrije beroepen wilden uitoefenen, de wetgever dit dan maar moest regelen. De zaak-Popelin kreeg grote bekendheid en was een belangrijk moment in de bewustwording van het feminisme.

 

De Nationale Vrouwenraad

In 1892 stichtte Popelin de Ligue belge du droit des femmes (Belgische Liga voor Vrouwenrechten) samen met onder andere Isala Van Diest, de eerste Belgische vrouwelijke arts. Het door haar in 1897 in Brussel georganiseerde Internationaal Feministisch Congres vond vooral bijval in het buitenland.

Verontwaardigd door dit onrecht begon Marie Popelin aan een nieuw hoofdstuk. Voortaan zou ze zich inzetten voor gelijke rechten tussen mannen en vrouwen. Gesteund door andere bekende feministen, zoals advocaat Louis Frank, die haar verdedigde tijdens haar proces, en Isala Van Diest, stichtte ze de Ligue du droit des femmes,. In de jaren daarop reisde Popelin de wereld af om partnerschappen met andere feministische organisaties te sluiten, wat in 1905 culmineerde in de Conseil National des Femmes belges, een organisatie die alle verschillende feministische strekkingen in België bij elkaar bracht, vandaag de nog altijd bestaande Nationale Vrouwenraad. In .. Pas in 1922 werden vrouwen toegelaten tot het beroep van advocaat in België. Zij heeft het zelf dus nooit mogen meemaken

Marie Popelin stierf in 1913, na een korte ziekte. Ze werd in intieme kring begraven. Haar graf bevindt zich op het kerkhof van Laken.

 

Aanvullingen, opmerkingen, positieve feedback en verbeteringen zijn HIER steeds welkom.